عرضه اولیه‌هایی که همچنان در زیان هستند/ بازیگران خرد بورس در صف فروش

نقد دولت: الهام صادقی/ اگر چه بازار سرمایه هفته گذشته را با روند صعودی و مثبت به پایان رساند و به این پیش بینی قوت داد که سهام داران متضرر شده در این بازار می توانند امیدوار باشند، با توجه به تحرکات کلی و مثبت رخ داده روند بازار متعادل شود، اما امروز بورس معاملات این هفته را نزولی آغاز کرد و شاخص کل با افت 6 هزار و 600 واحدی در ابتدای معاملات به یک میلیون و ۴۸۱ هزار واحد کاهش یافت و در پایان معاملات 22 هزار واحد ریزش را به ثبت رساند و کاهش یک میلیون و 465 هزار واحد را به نمایش گذاشت، تا این خوش بینی های به وجود آمده رنگ ببازد.
ضمن اینکه این موضوع را گوشزد کند که روند حاکم بر این بازار آنگونه که باید و شاید متعادل نیست، زیرا که بورس به سرعت تحت تاثیر اخبارهای منتشر شده، حتی خبرهای غیر موثق قرار می گیرد و روند آن از مثبت به منفی و از منفی به مثبت تغییر می کند.

خروج پول از بورس تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی‌ ها
به این ترتیب فراز و نشیب های اشاره شده، موجب می شود سهام داران بازار مذکور در اتخاذ تصمیم درست برای معاملات خود سر در گم شوند، شرایطی که پیامدش تا حد زیادی خارج شدن پول حقیقی از این بازار و تغییر یافتن مالکیت حقیقی به حقوقی‌ ها بوده و اکنون نیز شاهد آن هستیم.
به طور نمونه در این زمینه می توان گفت در پایان هفته دوم ماه جاری، رکورد خروج پول حقیقی برای سه روز متوالی به ثبت رسیده که حکایت از این دارد که در مجموع کل هفته اخیر 946 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شده است، آن هم در شرایطی که 
میانگین هفته خروج پول حقیقی رقمی معادل 236.5 میلیارد تومان برآورد می شود که در مقایسع با هفته ماقبل که 114 میلیارد تومان بوده، رشد 107 درصدی را به نمایش گذاشته است.

نمادهایی که همچنان در زیان هستند
از سوی دیگر این را هم باید گفت که جدا از روند بیان شده، به رغم سبز پوش بودن بورس در هفته های اخیر به ویژه هفته گذشته، اما برخی از نمادها مدت های متمادی بوده در زیان به سر می برند و سهام دارانشان دیگر امید چندانی ندارند که زیانی که متحمل شده اند، حتی به طور نسبی هم جبران شود. نمادهایی که برخی از آنها عرضه اولیه بوده و بسیاری از خریدارانشان نیز سهام داران حقیقی هستند. به عنوان نمونه می توان به نمادهای بپیوند، وسپهر، پالایش به عبارتی صندوق دارا دوم، ثامید و وخازم اشاره کرد. سهام هایی که مدت هاست، ارزش آنها در سراشیبی بوده و اعداد و ارقام حکایت از کاهش دارایی مالکان آنها دارد.
در توضیح بیشتر می توان به سهامداران صندوق پالایش یکم اشاره کرد که بیش از یک سال است در این صندوق سرمایه گذاری کرده اند و همچنان در مقایسه با مبلغ سرمایه گذاری خود متضرر هستند. آن هم در شرایطی که شاخص صنعت فرآورده ‌های نفتی از ابتدای ماه جاری رشد بیش از ۱۸‌درصدی را تجربه کرده است. ضمن اینکه اگر این شاخص را با نقطه کف بازار به عبارتی روزهای ابتدای خردادماه مقایسه کنیم، دامنه افزایش آن به بیش از 80 درصد هم می ‌رسد و به این ترتیب نام این گروه مذکور در بالای فهرست پربازده ‌ترین های ۱۰صنعت بزرگ بورس دیده می شود، اما خریدارانی که در  صندوق اشاره شده سرمایه گذاری کرده اند این تصمیم شان به یکی از بدترین تجربه هایشان در بورس تبدیل شده است.

افت شاخص ها در بازار بورس اکنون در شرایطی دوباره به وقوع پیوسته است که پیش تر برخی از صاحب نظران پیش بینی کرده بودند، شاخص کل بورس با تحرکات مثبت همراه خواهد شد. به طور مثال ایمان رئیسی، کارشناس بازار سرمایه از این موضوع سخن گفته بود و اینکه پالایشی ها، گروه برتر بورس بوده و پیشتاز این بازار هستند.
پیش بینی که البته دیگر کارشناسان زیادی به آن پرداختند، به طور نمونه نیما میرزایی، کارشناس بازار سرمایه نیز بر این باور بود که روز‌های آینده روند صعودی بوده و نماد‌های گروه پالایشی و پتروشیمی هم در این روند پیش ‌رو خواهند بود. پیش بینی که البته چندان درست از آب در نیامد.

افت شاخص فرابورس و هم وزن
 در کنار آنچه که در خصوص معاملات امروز و روند نزولی آن همچنین افت شاخص کل بورس عنوان شد، شاخص هم وزن نیز 6 هزار و 705 واحد منفی و ارزش معاملات بورس نیز پنج هزار و 687 میلیارد تومان شد. ضمن اینکه شاخص فرابورس هم نخستین روز هفته سوم مهر را با رشد منفی آغاز کرد و افت 113 واحدی به 21 هزار و 217 واحد را در ساعت شروع به کارش نشان داد.
اما حال و روز کنونی بازار بورس چگونه است؟ در این باره هم باید گفت؛ هر چند که تغییرات قیمت ارز در روزهای اخیر روند رو به رشد شاخص ها را از نظر بسیاری از تحلیل گران بازار سرمایه رقم زد، اما ریزش نرخ آن بعد از سخنان وزیر امور خارجه کشور در زمینه مذاکرات برجامی که موجب ریزش بهای انواع ارزها شد، همچنین انتصاب رئیس جدید بانک مرکزی که سرعت روند نزولی بهای دلار را کاهش داد و دوباره آن را به مرز 28 هزار تومان رساند، به نوعی نشان داد که  سیگنال های نزولی بهای دلار آنقدرها که تصور می شد قدرتمند نیست. بنابراین این رویکرد تقویت شد که روندهای درونی بازار سهام بوده که بر صعود ارزش شاخص ها اثرگذار بوده است.
همه این تغییرات اما باز هم نتوانست بازیگران خرد بورس را که نگران از دست دادن سرمایه خود هستند، آرام کند و آنها که در قالب سهامداران حقیقی در این بازار فعالیت داشتند عطای آن را به لقایش بخشیدند و به صف فروشندگان پیوستند تا مجموع داد و ستدهای هفته منتهی به تعطیلات اخیر موجب شود 555 میلیارد تومان از سبد سهام داران حقیقی به فهرست  پرتفوی سهام داران حقوقی‌‌‌ منتقل شود تا آنها برای ششمین هفته متوالی به فعالیت در زمین فروش سهام ادامه دهند.
ضمن اینکه شرایط پیش آمده خوش بینی هایی را که برخی از کارشناسان بازار بورس نسبت به این موضوع داشتند که حضور رئیس جدید بانک مرکزی و تجربه حضور وی در بازار سرمایه، همگرایی میان بازار پول و بازار مالی ایجاد خواهد شد، و حال و روز بورس را بهبود قابل توجهی خواهد بخشید، کمرنگ کرد، زیرا حداقل در همین بازه زمانی کوتاه به نظر می رسد، واکنش اولیه بازار ریزش برخی از شاخص ها بوده است.
واکنشی که البته رسول رحیم نیا، کارشناس بازار سرمایه به نوع دیگری به آن اشاره دارد، اینکه روند بازار سرمایه به این دلیل منفی شد که رئیس جدید بانک مرکزی در اظهارات خود از کنترل نرخ تورم و بهای ارز سخن گفته و سخنان وی گمانه ‌ها در زمینه افزایش نرخ بهره را بیشتر تقویت کرده است.

اهرم‌ های ایجاد فشار بر بدنه بازار سرمایه
در این راستا البته بعضی دیگر صاحب نظران نیز تاکید دارند نرخ سود بانکی و نرخ اوراق از جمله اهرم‌ هایی به شمار می روند که بر ایجاد فشار بر بدنه بازار سرمایه اثرگذار هستند. بحثی که امیرباقری کارشناس بازار سرمایه نیز به آن پرداخته است.
این در حالی بوده که به اعتقاد رحیم نیا مدیریت نرخ ارز زمینه ساز نرخ بهره بانکی خواهد بود و پالس های منفی به بازار سرمایه می دهد. البته وی همچنین توپ را هم به زمین دلار فردایی می اندازد که از کانال 28 هزار تومان فاصله گرفته است.
به هر حال باید گفت؛ به دلایلی اگر چه شاهد رشد 51هزار و 309 واحدی هفتگی شاخص در این بازار بودیم، آن هم به رغم اینکه پرتفوها روند منفی را تجربه کردند، شرایطی که شاید موجب بروز خوش بینی هایی شد، اما این بازار دوباره دستخوش تغییر شدتا حداقل سهام داران و سرمایه گذاران حقیقی دیگر دست و دلشان چندان به تداوم حضورشان در این بازار نروند.