روسیه به دنبال برقراری موازنه در روابط خویش با اسرائیل و ایران است

حسن بهشتی‌پور، کارشناس ارشد منطقه اوراسیا و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران و تحلیلگر مسائل بین‌المللی، در گفتگو با خبرنگار «نقد دولت»، در رابطه با دیدار پوتین و بنت که قرار است 30 مهر ماه اتفاق بیفتد، بااشاره‌به‌این‌امر‌که روسیه و اسرائیل از قبل روابط بسیار نزدیکی داشته و دارند و هیچ نوع پرده‌پوشی در این زمینه نکرده اند، گفت: روسیه به دنبال برقراری یک نوع موازنه در روابط خویش با اسرائیل و ایران است و این بدان معناست که روسیه هرگز  روابط خود با اسرائیل را فدای روابط با ایران نمی کند یا برعکس روابط خود با ایران را فدای روابط با اسرائیل نمی کند. 
وی در ادامه بااشاره‌به‌این‌امر‌که روسیه در روابط با اسرائیل چهارچوب‌هایی را دارد و در این چهارچوب همکاری‌هایی را تعریف کرده و در حال پیشبرد اهداف خویش است و از سوی دیگر، با ایران هم چارچوبی را تعریف کرده است و در این مسیر پیش می‌تازد، افزود: البته باید پذیرفت که روابط میان روسیه و اسرائیل، بسیار نزدیک تر از روابط میان روسیه و ایران است، اما شاید این موضوع به خاطر فشارهایی است که بر ایران وجود دارد.
کارشناس ارشد منطقه اوراسیا، با بیان اینکه برخی بر این باور هستند که اگر تحریم‌ها باشد به نفع روسیه است، ادامه داد: بنده به عنوان پژوهشگری که در این سال ها، سیاست خارجی روسیه را دنبال کرده‌ام، می‌توانم از آثار و نتایح این سیاست‌ها بگویم که اگر همین امروز تحریم‌ها علیه ایران پایان پیدا کند، به نفع روسیه است و این بدان معناست که روسیه، با ایرانی که تحریم نداشته باشد، راحت تر از گذشته کار می‌کند و کار خود را بهتر پیش می‌برد تا ایرانی که تحت تحریم باشد.
به گفته بهشتی‌پور، بر خلاف تصور موجود که روس‌ها خواستار تحریم‌های بیشتر علیه ایران هستند، تحریم‌ها موجب می‌شود مناسبات ما با روسیه را تحت تاثیر قرار می دهد.
روسیه با ایرانی که تحریم نداشته باشد، راحت تر از گذشته کار می‌کند
وی با بیان اینکه در حوزه‌های سیاسی و نظامی مناسبات ایران و روسیه بسیار گسترده است، اما در حوزۀ اقتصادی رقم آن حتی به 2 میلیارد هم نمی رسد، گفت: روسیه با اسرائیل این محدودیت‌ها را ندارد و در سطوح مختلف، از جمله نظامی، امنیتی، اقتصادی و حتی فرهنگی این مناسبات را گسترش داده است. هرچند که امروز این موازنه برقرار شده اما بدان معنا نیست که روسیه، همان اندازه که با ایران رابطه دارد، با اسرائیل هم رابطه دارد، بلکه رابطۀ این کشور با اسرائیل بسیار بیشتر و گسترده تر است. یکی از دلایل مهم در این باره همان تحریم هاست و اگر این تحریم‌ها نبود، روابط ما بیشتر با روسیه گسترش می‌یافت، اما تصور نمی‌کنم که در غیر وضع موجود هم روابط ما با روسیه، به حدی می‌رسید که امروز این کشور با اسرائیل در حوزه‌های مختلف رابطه دارد.
وی در ادامه اذعان کرد: اسرائیلی‌ها لابی بسیار قوی‌ای در روسیه دارند و این به دلیل حضور یهودیانی است که از روسیه به فلسطین اشغالی سفر کرده اند و حزبی به نام «شاس» را تشکیل داده اند که در حوزۀ تعیین دولت‌ها بسیار قدرتمند و تأثیرگزار است. بنابراین با توجه به لابی‌های بسیار قوی‌ای که اسرائیلی‌ها در مسکو، سن‌پترزبورگ و دیگر نقاط روسیه دارند، همین امر موجب می‌شود تا استقبال از روابط با اسرائیل به شدت بیشتر شود و این روابط متأسفانه وجود دارد.
این پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، دیدار بنت و پوتین را از سلسه دیدارهایی برشمرده که مرتباً انجام می‌شود و بااشاره‌به‌این‌امر‌که پیش‌تر نتانیاهو بود و روابط شخصی نزدیکی با پوتین داشت و حالا بنت است که به عنوان نخست وزیر اسرائیل با پوتین دیدار می‌کند، تصریح کرد: این موضوع، هرگز بدین معنا نیست که هر آن چه آن‌ها دیکته کردند، روس‌ها چشم بگویند و هر آن چه از روسیه علیه ایران خواستند، روسیه بپذیرد و بگوید ما حتماً آن را انجام می‌دهیم.
اسرائیلی‌ها ایران را به عنوان یک دشمن تعریف کرده اند
بهشتی‌پور، روسیه را از جملۀ کشورهایی برشمرد که تنها به دنبال بهبود روابط در جهت ارتقای منافع خویش هستند و بااشاره‌به‌این‌‌که روس‌ها به گونه‌ای عمل می‌کنند که اگر منافع آن‌ها اقتضاء کند با اسرائیل همکاری می‌کنند و اگر این منافع وجود نداشته باشد، به این همکاری پایان می‌دهند، خاطر نشان کرد: اسرائیلی‌ها تمام امکانات رسانه‌ای، دیپلماتیک، اقتصادی و سیاسی خود را علیه ایران بسیج و ایران را به عنوان یک دشمن تعریف کرده اند و تمامی امکانات خویش را در مقابل کشور ما به کار می‌گیرند؛ این یعنی این که روابط اسرائیل و روسیه به ایران خلاصه نمی‌شود و به موضوعات متعددی ارتباط دارد که یکی از مهم ترین سرفصل‌های آن ایران است.
وی با اشاره به این موضوع که این امر دقیقاً به مثابۀ این است که زمانی که بنت و دار و دستۀ او به آمریکا می‌روند، تنها پیرامون موضوع ایران بحث نمی‌کنند، اما یکی از مهم ترین اصول روابط بین این دو کشور به ایران خلاصه و محدود می‌شود، یادآور شد: بنابراین، اسرائیلی‌ها بر خلاف ایران، تمام امکانات رسانه ای، سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی خود را بسیج کرده اند تا در این چند سال بعد از برجام بر ایران فشار بیاورند. 
این پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، با تأکید بر این امر که اسرائیلی‌ها در مراحل مختلف تاریخی اقداماتی انجام داده اند که مصادیق آن بسیار متعدد است، یادآور شد: رابطه با روسیه یکی از این کارهاست و یکی از مهم ترین مسائل در این حوزه، فشار در جهت قطع همکاری میان روسیه و ایران است و این جماعت تلاش دارند تا روابط روسیه و ایران را به جایی بکشانند که حتی در رابطه با بوشهر نیز کاری انجام نشود، اما نتوانستند و به این موضع نرسیده اند.
اسرائیل با اقدامات روسیه در ایران شدیداً مخالف است
این تحلیلگر مسائل بین‌المللی، برهمین اساس، بااشاره‌به‌این‌‌که در حال حاضر روسیه در فاز دوم و سوم بوشهر وارد شده، قراردادخویش را امضاء کرده و در حال انجام تعهدات خویش است و این موضوع طبیعی است که اسرائیل شدیداً با این اقدامات مخالف است، گفت: اسرائیل در سوریه به دنبال این موضوع است که از طریق روسیه به ایران فشار بیاورد تا ایران از سوریه خارج شود و به دنبال این موضوع است که بتواند از روسیه در شورای امنیت سازمان ملل متحد استفاده کند تا دوباره پروندۀ هسته‌ای ایران را به شورای امنیت بازگرداند و این‌ها خواسته‌های آن هاست، اما روسیه، نه به خاطر ایران، بلکه به خاطر منافع خویش به هیچ یک از این خواسته‌ها تن نخواهد داد و منافع این کشور اقتضاء می‌کند که به دنبال هیچ یک از خواسته‌های اسرائیل نیفتد.
بهشتی‌پور با اذعان‌به‌این‌امر‌‌که اگر ایران با اقداماتی بهانه به دست ایالات متحدۀ مریکا و اسرائیل بدهد، مثلاً این که بمب هسته‌ای بسازد، روسیه نیز ایران هسته‌ای را تهدیدی علیه خواسته‌های خویش در منطقه می‌یابد و قطعاً کمک می‌کند که پروندۀ ایران به شورای امنیت برود، افزود: این موضوع پیش‌تر روشن شده است دقیقا در همان زمان که روسیه به قعطنامه‌هایی علیه دستیابی ایران به انرژی هسته‌ای رأی می‌داد، چرا که منافع او چنین چیزی را اقتضاء می‌کرد.
این کارشناس ارشد منطقه اوراسیا، با تأکید بر این مفهوم که ایران غنی شده به لحاظ انرژی هسته‌ای که هر لحظه ممکن است به سمت دست‌یابی به سلاح هسته‌ای برود، بر خلاف میل روسیه خواهد بود و این امر به عنوان یک تهدید برای او محسوب می‌شود، ادامه داد: ایران به دلیل نزدیکی‌ای که با روسیه دارد، اگر به سلاح دست پیدا کند، قطعاً برای روسیه یک تهدید به حساب خواهد آمد، بنابراین روسیه به دنبال این است که ایران به سلاح هسته‌ای دستیابی پیدا نکند، اما به ایرانی که به دنبال دستیابی به انرژ صلح‌آمیز هسته‌ای است، هیچ مخالفتی ندارد و حتی به ما در این زمینه‌ها کمک هم کرده است.
وی افزود: روسیه به دو قطعنامه‌ای که در ماه‌های گذشته، امریکا در صدد بود علیه ایران به تصویب برساند، رأی منفی داده است. البته درست است که چین نیز به این قطعنامه‌ها رأی منفی داد و در انزوای کامل بود، اما رأی منفی روسیه معنادار و بسیار مهم است.
روسیه در صدد دستیابی به منافع خویش است نه دلسوزی برای ایران
بهشتی‌پور، توجه به مفاهیم مهم در این روابط را یک اصل برای جمهوری‌اسلامی‌ایران دانسته و با تأکید بر این مفهوم که روسیه تنها به منافع خویش توجه می‌کند و بنای دلسوزی بر ایران را ندارد، تصریح کرد: همۀ کشورها در مواجهه با مسائل بین المللی در پلۀ نخست به منافع خویش توجه دارند از سوی دیگر روسیه، هر آن چه را که اسرائیل بخواهد انجام نخواهد داد و تا جایی که منافعشان اقتضاء می‌کند، با اسرائیلی‌ها همکاری می‌کنند، چنان که در سوریه این کار را کردند.
این پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، در بخشی دیگر با اشاره به این موضوع که این همکاری تنها به اسرائیل محدود نبود و روس‌ها با ایران نیز همکاری‌هایی داشته اند، خاطر نشان کرد: جنس این همکاری‌ها با یکدیگر متفاوت است و بنابراین بسیار مهم است که ما درک دقیقی از این تحولات و این نوع نگرش‌ها داشته باشیم و اسیر جوسازی‌ها نشویم، چرا که برخی از افراد می‌خواهند بگویند که روسیه دشمن ایران است و تماماً علیه ایران فعالیت می‌کند و خطاب به این قشر باید گفت که این گونه نیست.
این کارشناس ارشد منطقه اوراسیا، ضمن ابراز تأسف از این امر که همواره در تحلیل‌های سیاسی، درگیر کلیشه‌هایی هستیم که هرگز آن‌ها را رها نمی‌کنیم، تصریح کرد: امید آن داریم که این روابط به زودی بهبود پیدا کند و امید آن داریم که در نقد منصف باشیم، چرا که بسیار مهم است انسان در نقد انصاف را رعایت بکند و آن چه را که حق است بگوید و یا مثلاً مسئله را جناحی نبیند.

خبرنگار: انسیه ربیعی