سید کمیل طیبی، اقتصاددان، در گفتگو با پایگاه خبرنگار پایگاه خبری «نقد دولت» با بررسی حذف دلار از مبادلات اقتصادی در کشور و فرصتها و چالشهای پیش رو، با اشاره به این موضوع با صحبت از مبادلات بینالمللی و تجارت بینالملل هدف توسعۀ تجارت و تعدد شرکای تجاری است، گفت: هر چه تنوعسازی در کالاها و خدمات داشته باشیم، به دلیل این که مزیت نسبت در این دو حوزه ایجاد میشود، پتانسیل تجارت بالا خواهد رفت پس شرکای تجاری یا طرفهای تجاری هم باید تنوع داشته و تعدد آنها زیاد باشد.
وی با اشاره به این موضوع که در این شرایط، بسیاری از کشورها و شرکای تجاری هستند که اصلاً مبنای محاسبات ارزی و مبنای حساب جاری آنها، بر حسب دلار است، افزود: ما عملاً با حذف دلار در حال محدود کردن شرکای تجاری خویش هستیم و این بدان معناست که باید به سراغ شرکا و کشورهایی برویم که حاضر باشند با ارز دیگری با ما وارد معامله شوند.
حذف دلار پشتوانه قوی ندارد
مدیر قطب اقتصاد بینالملل دانشگاه اصفهان، با اذعان به این امر که وقتی مباحث تجاری مطرح است، در پی آن دریافت و پرداختی هم وجود دارد و باید دانست که بدون دریافت و پرداخت ارزی نمیشود مبادلات تجاری انجام داد، ادامه داد: چون دلار یک پول قوی و مورد قبول اکثر کشورهاست و از سوی دیگر، مبنای محاسباتی است، مثلاً فرض کنید زمانی که بخواهند ارزش نرخ برابری ریال ایران، ریال عربستان یا لیرۀ ترکیۀ را محاسبه کنند، این مبنا بر حسب دلار است و این پرسش مطرح میشود که ریال عربستان یا ریال ایران چند دلار می ارزد و بر این مبنا و یک نرخ را محاسبه میکنند.
طیبی، با تأکید بر اهمیت نقش دلار در معاملات بینالمللی و با ا شاره به این که دلار، به عنوان یک پول قوی که در حال حاضر از تمام پولهای قدرتمند دیگری که تازه تقویت شدهاند مثل «یوآن چین» و «ین ژاپن»، وضعیت خود را به گونهای رقم زده است که هیچ یک توان رقابت با دلار آمریکا را ندارند، اضافه کرد: عدم توانایی ارزهای بین المللی قدرتمند با دلار آمریکا به دلیل تقاضای جهانی برای دلار بوده و این موضوع هم بسیار مهم است؛ پس عملاً اگر ما بگوییم دلار را از مبادلات تجاری خود حذف میکنیم، این حرف چندان پشتوانۀ قوی ندارد.
هزینۀ مبادلات به واسطۀ حذف دلار افزایش پیدا میکند
وی که مدرک دکترای اقتصاد خود را در سال 1375 از دانشگاه ولونگونگ استرالیا دریافت کرده است، با اشاره به این که ما در حال حاضر، با اقداماتی همچون حذف دلار از یک سو در حال ایجاد محدودیت در تجارت برای خویش هستیم و از سوی دگیر در وضعیت تحریم قرار داریم، اظهار داشت: سایۀ سنگین تحریمهای بینالمللی موجب میشود که شرکای تجاری ما محدود شوند و از کجا معلوم که کشور ثالثی، مثلاً بخواهد «یوآن چین» یا «روبل روسیه» را قبول داشته باشد. همین امر موجب میشود که هزینۀ مبادلات به واسطۀ حذف دلار افزایش پیدا کند.
این اقتصاددان، با اشاره به این موضوع که در حال حاضر مجبور هستیم تحریمهای موجود را دور بزنیم، کالاهای مورد نیاز خود را با واسطه وارد کنیم، یا با واسطه آنها را بفروشیم یا مبادله و تهاتر کنیم، تصریح کرد: اصلاً در این مورد، تهاتر اقتصادی نیست و جریان مالی به همراه ندارد یا اگر اقتصادی هم باشد، با هزینههای بالاتری مانند بیمه و حمل و نقل روبرو خواهیم بود از سویی دیگر هم FATF تعلیق شده است، بنابراین این دلایل موجب میشود هزینۀ مبادلات افزایش پیدا کرده و فشار این موضوع به مصرف کننده یا تولید کنندۀ که هدف نهایی اقتصاد است، وارد شود.
طیبی با اشاره به این موضوع که با واردات، چه واردات سرمایهای واسطهای و چه واردات مصرفی، هدف نهایی مصرف کننده و در صادرات تولید کنندۀ ماست، یادآور شد: حذف دلار هم موجب افزایش هزینهها میشود، حال این که آمریکا دشمن ماست یا هر موضوع دیگری جای خود را دارد ولی باید گفت در مبادلات بینالمللی، هرگز دشمنی و رفاقت مطرح نیست، بلکه توانایی برای مبادله، داشتن مزیت نسبی، شناسایی بازارهای هدف صادراتی، بازاریابی بینالمللی و مسائلی از این دست اهمیت دارد.
ایجاد ثبات در روابط اقتصادی بینالمللی باید هدف اقتصاد ما باشد
مدیر پیشین دفتر همکاریهای علمی بینالمللی، در همین راستا، با تأکید بر این مفهوم که اگر ما وارد یک کشور شویم و و بگوییم که این کالا را داریم، اما حاضر نیستیم آن را با دلار مبادله کنیم، مبادلهای با ما صورت نخواهد گرفت، خاطر نشان کرد: اثرات منفی و چالشهایی که در مسیر خذف دلار به وجود میآید، به مراتب بیشتر از فرصت هاست و باید گفت فرصتهای این تصمیم، بسیار اندک است. ما در تجارت یا روابط اقتصادی، باید تلاشمان در این زمینه باشد که بتوانیم ثبات به وجود بیاوریم و باید به این موضوع ایمان داشته باشیم که این ثبات، در شرایط عادی روابط اقتصادی اتفاق میافتد.
وی در پایان این گفتگو، با اشاره به این موضوع که با ایجاد محدودیتهای بیشتر، به تابع هدف خویش که مثلاً افزایش صادرات یا واردات کالاهای سرمایهای واسطهای است، محدودیت و قید دیگری را نیز اضافه کردهایم ، گفت: این امر موجب میشود که فرصتها به وجود نیاید و بیشتر تهدید و چالش وجود داشته باشد.
دیدگاه ها