نقد دولت، الهام صادقی: آنگونه که گزارش ها و آمارهای موجود نشان می دهد؛ کشورمان در سال 1399 بزرگترین تولید کننده و البته صادرکننده بنزین  در منطقه خاورمیانه بوده و براین اساس بنزین تولید شده خود را به کشورهایی مانند؛ پاکستان، افغانستان، همچنین کردستان عراق به طور مستقیم صادر می کرد.

کاهش 74درصدی صادرات بنزین در سال 1400
این در حالی بوده که در سال بعد به عبارتی سال 1400 میزان صادرات این سوخت از جنبه ارزش و وزن در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال قبل خود کاهش 74 درصدی را تجربه کرد.
تجربه ای که البته برخی از کارشناسان توپ آن را به زمین میزان مصرف سوخت در داخل کشور انداختند و در همان بازه زمانی بیان کردند که  افزایش مصرف بنزین تا سقف 131 میلیون لیتر در روز را می توان یکی از دلایل بروز این مشکل دانست. آن هم در شرایطی که عدد و رقم مربوط به تولید این سوخت در همان بازه زمانی 104 میلیون لیتر بود.

چرا روند صادرات بنزین کاهشی شد؟
اما چرا این روند به عبارتی کاهش میزان صادرات بنزین برای کشورمان رقم و خورد؟ در پاسخ به این پرسش که اگرچه شاید موضوع تحریم نخستین گزینه ای باشد که مدنظر قرار می گیرد، اما باید عنوان کرد که در این زمینه دلایل دیگری نیز وجود دارد، به عنوان مثال می توان به آینده ‌نگر نبودن وزارت نفت در آن زمان اشاره کرد که این امر مربوط به تعریف طرح ‌های پالایشی می شود.
به این عامل می توان مقوله افزایش مقدار مصرف بنزین در برابر ثابت ماندن ظرفیت تولید آن در کشور را اضافه کرد.

داستانی به نام تحریم
در این میان البته اگر بخواهیم نیم نگاهی هم به بحث تحریم ها و اثرگذاری آن در این روند داشته باشیم، می توان به گزارشی که رویترز در سال گذشته منتشر کرده است، داشته باشیم، اینکه تحریم‌ ها در زمینه صادرات نفت خام باعث شد تا کشورمان که پیش از آن یکی از کشورهای واردکننده بنزین به شمار می رفت، به جمع صادرکنندگان این سوخت در جهان بپیوندد.
آنچه که در نهایت موجب شد تا با روند صعودی صادرات محصولات مربوط به حوزه پتروشیمی و نفت، درآمد ایران در این زمینه تا حدودی افزایش یابد.
به عبارتی در این راستا نه تنها ارزی برای واردات از کشور خارج نشود، بلکه از این طریق بخشی از ارز مورد نیاز نیز تامین شود.

اتکا به نیروهای بومی پالایش، پخش و توان داخلی
در این راستا با استناد به سخنان علیرضا صادق‌آبادی، معاون وزیر نفت دولت دوازدهم در سال 1399 باید بیان کرد که در سال 1396 با اتکا به نیروهای بومی پالایش و پخش و توان داخلی کشور توانست در زمینه صادرات این سوخت به موفقیت های قابل قبولی دست یابد.
توضیح بیشتر اینکه کشور در سال 1396 رقمی در حدود 17 میلیون لیتر بنزین در روز واردات بنزین داشت و این احتمال می رفت، تا اگر این روند ادامه یابد، عدد و رقم مورد نظر به  دو سال بعد به عبارتی سال 1398 به 40 میلیون لیتر در روز برسد.
براین اساس  بهره‌ برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس و اقداماتی که در این راستا مدنظر قرار گرفت؛ کشورمان موفق شد تا سال 1397 نیاز به واردات بنزین نداشته باشد و در ادامه این روند یکسال بعد  نیز صادرکننده بنزین به کشورهای همسایه شود.

در نهایت اما این روند موجب شد تا کشورمان در سال 1400 بتواند روزانه حدود 5.3 میلیون لیتر صادرات بنزین را به ثبت برساند. این در حالی بوده که متوسط ارزش سوخت مذکور برای هر لیتر 38 سنت بوده به عبارتی می توان عنوان کرد؛ این رقم برای یک لیتر حدود 9 هزار و 500 تومان بوده است.
آمار و ارقامی که با استناد به سخنان سید روح اله لطیفی، سخنگوی گمرک کشور ما را به این آمار می رساند که در سال گذشته حدود یک میلیارد و 934 میلیون و 369 هزار و 567 کیلو صادرات بنزین داشته به ثبت رسیده است، ارزش آن رقمی در حدود 732 میلیون و 66 هزار و 638 دلار برآورد می شود.

در سال 1401 روند چگونه است؟
اکنون اما در سال جدید اوضاع در این زمینه چگونه است؟ در این باره می توان گفت با توجه به اینکه برخی از کشورهایی که پیش تر خریدار بنزین ایران بوده اند، اکنون میزان صادرات به آنها کاهش یافته است، شاید بتوان این گونه در نظر گرفت که نمودارها در این زمینه شیب نزولی را تجربه می کنند. به طور نمونه آمارها حکایت از این دارند که حجم صادرات 20 قلم کالای صادراتی از ایران به مقصد عراق با افت روبه رو بوده است که نام بنزین و گاز در میان این کالاها دیده می شود.
ضمن اینکه به گفته فرزاد پیلتن، مدیرکل دفتر غرب آسیای سازمان توسعه تجارت ایران افت صادرات در بنزین و گاز بیش از سایر کالاها  در فهرست مذکور بوده است، چرا که به عنوان مثال میزان صادرات بنزین به عراق با کاهش 80 درصد در این آمارها مواجه شده است.
علاوه بر آنچه که عنوان شد، اما به گفته سیدحمید حسینی، رئیس هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی تولید بنزین در کشور از 105 لیتر به 101 لیتر کاهش یافته است که این امر را نیز می توان در کنار افزایش میزان مصرف این سوخت یکی دیگر از دلایلی دانست که موجب شده تا عدد و رقم مربوط به صادرات بنزین از کشورمان روند کاهشی را نشان دهد، تا به آنجا که حتی حسینی بیان کرده است که این احتمال وجود دارد تا دوباره ایران به جمع واردکنندگان بنزین بپیوندد.

دیدگاه ها

دیدگاهتان را بنویسید

لطفا دیدگاه خود را از طریق فرم زیر اسال نمایید

نظرسنجی

مارا دنبال کنید