تدابیر جدید برای ارتقاء امنیت غذایی در کشور

نقد دولت- الهام صادقی: اگر چه دستیابی به خود کفایی در زمینه تولید گندم برنامه ای به نسبت قدیمی است که در دستور کار متولیان امر قرار دارد، اما حداقل تا به امروز به دلایل متعدد این امر آنگونه که باید و شاید محقق نشده است. این در حالی بوده که البته سید سعید راد، مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران از رشد ۵۸ درصدی خرید تضمینی گندم در سال جاری خبر داده است، عدد و رقمی که در مقایسه با سال اخیر بوده و  از نظر وی حکایت از چشم‌انداز روشن تأمین محصولات اساسی در کشور دارد، آنچه که باعث شده تا راد تاکید داشته باشد در زمینه تولید گندم در مسیر مثبت و رو به جلو گام برمی‌داریم.

امنیت غذاییی پایدار یک مقوله مهم
این در حالی بوده تامین امنیت غذایی پایدار مقوله ای مهم و اصلی ترین ماموریت های دستگاه های متولی در این زمینه بوده و هست.
آنچه که موجب شده تا در زمینه خرید تضمینی گندم نیز گام های موثری برداشته شود و در سال جاری  حدود هفت میلیون تن گندم به عنوان محصول استراتژیک از کشاورزان توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران خریداری شود.
البته در این خصوص باید عنوان کرد که در مدت مشابه بازه زمانی اشاره شده در سال اخیر تنها 4.5 میلیون تن گندم خریداری شده بود. براین اساس می توان بیان کرد؛ خرید تضمینی گندم از گندمکاران امسال با رشد مواجه شده است، البته همچنان نیز روند خرید گندم از کشاورزان ادامه دارد.
بر اساس آخرین آمارها تاکنون هفت میلیون و ۲۰۰ هزار تن گندم به صورت تضمینی خریداری شده است ضمن اینکه کارشناسان براین باور هستند که تولید گندم به عنوان محوری‌ترین محصول کشاورزی کشور بر مدار افزایش قرار گرفته است و خرید تضمینی گندم نسبت به سال گذشته، حدود سه میلیون تن افزایش یافته است.

افزایش بیش از 100درصد خرید گندم در برخی استان‌ ها
همچنین باید بیان کرد؛ در برخی استان ها خرید گندم از ابتدای سال جاری تا به امروز بیش از 100درصد در مقایسه با کل گندم خریداری شده افزایش را تجربه کرده است، به طور مثال می توان به استان اصفهان اشاره کرد، ضمن اینکه در این استان حتی پیش بینی ها حکایت از این دارد تا اتمام فصل خرید گندم نسبت به سال 1300 شاهد رشد 200 درصدی در زمینه خرید تضمینی گندم باشیم.
این روند صعودی در شرایطی محقق شده است که البته به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی تا اسفندماه امسال هیچ مشکلی برای تامین نان و گندم در کشور وجود ندارد. با این وجود اما سیاست ها و تدابیر در این راستا مدنظر قرار گرفته است که جدیدترین آنها عملیاتی شدن واردات گندم از سوی بخش خصوصی است که کاوه زرگران، رییس انجمن تامین کنندگان غلات کشور از آن سخن گفته است.

واردات گندم توسط بخش خصوصی
براین اساس و طبق اظهارات وی با پذیرفته شدن پیشنهادی که پیش تر در این رابطه بیان شده بود، از سوی دولت همچنین تصویب آن که در ستاد هماهنگی اقتصادی صورت گرفت، در حال حاضر ثبت سفارش واردات گندم معمولی و دروم از سوی بخش خصوصی مجاز بوده و فعالان این بخش می توانند در این رابطه اقدام کنند.
این امر در شرایطی شکل اجرایی به خود گرفته است که بعد از صادر شدن مجوز رسمی مربوط به واردات گندم معمولی ‌و‌ دروم که طبق تصمیم پنجاه و هشتمین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت صورت گرفته بود، این فرآیند که البته دچار تاخیرهایی شده بود در نهایت با نامه مدیر کل  دفتر مقررات وزارت صمت شکل عملیاتی به خود گرفت، نامه ای که به تمامی استان‌ ها و گمرک ارسال شد تا  همانطور که گفته شد بخش خصوصی هم قادر باشد در کنار دولت نسبت به تامین گندم اقدامات لازم را انجام دهد.

بالغ بر 7 میلیون تن گندم به شیوه واردات
در این خصوص باید به نکته دیگری نیز اشاره کرد، اینکه عطااله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندمکاران معتقد است؛ اگر فرایند پرداخت به گندمکاران در خرید تضمینی مناسب بوده و استمرار یابد این امر می تواند موجب شود تا مقدار واردات نسبت در مقایسه با سال قبل روند نزولی داشته باشد و حداقل حداقل 2.5 تا سه میلیون تن کمتر شود.
ضمن اینکه متولیان امر و تشکل های تولیدی نیز بیان کرده اند که در سال 1401 بالغ بر هفت میلیون تن گندم مورد نیاز کشور به شیوه واردات تامین شده، عدد و رقمی که امسال به با توجه به افزایش یافتن میزان خرید، به مقدار قابل ملاحظه ای کاهش داشته است.

تامین ذخایر استراتژیک گندم در کشور
ازاین موارد که بگذریم می توان به سخنان سعید راد، معاون وزارت کشاورزی اشاره کرد که از تامین ذخایر استراتژیک گندم در کشور خبر داده است و اینکه خوشبختانه همراهی و همکاری لازم میان دولت و فعالان اقتصادی در این حوزه وجود دارد.
همچنین در کنار آنچه که عنوان شد و در مجموع باید گفت؛ فراهم بودن امکان تامین و خرید مستقیم گندم توسط واحدهای صنایع غذایی از کشاورزان نیز موضوع دیگری است که می تواند با توجه به لغو ممنوعیت هایی که پیش تر در زمینه واردات این محصول وجود داشته و مشارکت بخش خصوص در این زمینه از طرفی با توجه به لغو ممنوعیت واردات گندم و اینکه دیگر محدودیتی در این زمینه وجود ندارد، می توان انتظار داشت که در این زمینه کشور با مشکلی مواجه نشود و تامین محصولات وابسته به گندم بدون دردسر تداوم یابند.
سخن دیگر این است که اگرچه می‌توان عنوان کرد کشور ما در این زمینه شرایط به نسبت خوبی دارد، اما روند در بسیاری دیگر از کشورها به سبک و سیاق دیگری رقم خورده و این روزها مقوله امنیت غذایی تبدیل بحثی پرچالش برای بسیاری از کشورها شده است.
به طور نمونه می توان به گزارش مجله اکونومیست اشاره کرد که به بحران غذایی متاثر از امنیت غذایی جهان پرداخته و درباره کمبود غلات و موادغذایی در آینده‌ای نزدیک هشدار داده است.