نقد دولت- الهام صادقی: براساس اظهارات محسن منتظری، سرپرست دفتر ارتقا کسب و کارهای دانش بنیان و خدمات فنی و مهندسی سازمان توسعه تجارت در بازه زمانی فروردین ماه تا پایان تیرماه سال جاری 350 میلیون دلاری محصولات دانش بنیان و فناوری بالا به دیگر کشورها صادر شده است. اقلامی که بیشتر آنها نیز به مقصد کشورهای عراق، امارات، سوریه، ترکیه، افغانستان و روسیه صادر شده اند.
بیشتر اقلام دانش بنیانی که صادر شده اند
اما چه کالا یا خدماتی در این فهرست جای داشته که توانسته نظر مساعد خریداران خارجی را به خود جلب کند. در این زمینه با استناد به اخبار موجود باید عنوان کرد که گروه کالایی مواد پیشرفته در صدر فهرست مذکور قرار دارند که بیشتر شامل اقلام مربوط به فوتونیک، برق و الکترونیک، فناوریهای شیمیایی، سیستمهای خودکار و ماشینآلات و تجهیزات پیشرفته یا مخابراتی می شود.
این موارد در حالی بیان شده است که باید به یاد داشت همچنان میزان سهم شرکت هایی که در حوزه تولیدات دانش بنیان فعالیت دارند در اقتصاد کشور عدد قابل توجهی نبوده حتی می توان گفت که این رقم بسیار ناچیز است. آن هم در شرایطی که مقام معظم رهبری همواره تاکید بر این داشته و دارند استفاده از استفاده از محصولات دانش بنیان در داخل کشور و به طبع آن صادرات این کالاها مدنظر قرار گیرد.
سهم ناچیز از سبد صادراتی
با این وجود سهم این محصولات از سبد صادرات کشورمان حدود دو درصد بوده که البته این رقم از مجموع تولید ناخالص ملی چهار درصد است. آنچه که البته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تلاش دارد تا آن را به پنج درصد برساند، ضمن اینکه در افق دورتر سهم 10 درصدی را مدنظر دارد.
براین اساس به نظر می رسد؛ اکنون باید به حوزه تولیدات دانش بنیان، استفاده و صادرات آن بیش از پیش در سالی که مقام معظم رهبری آن را سال «تولید؛ دانشبنیان، اشتغالآفرین» نامیده اند توجه شود.
زیرا همانطور که ایشان فرموده اند «اقتصاد دانش بنیان موجب کاهش هزینههای تولید می شود؛ بهره وری را افزایش می دهد که امروز یکی از مشکلات ما کاهش بهرهوری است؛ کیفیّت محصول را افزایش می دهد، بهبود می بخشد و محصولات را رقابت پذیر می کند؛ یعنی در بازارهای جهانی، ما می توانیم از این محصولات به عنوان محصولات رقابت پذیر استفاده کنیم.»
ارزش افزوده تولید دانش بنیان چندین برابر صادرات نفت
از سوی دیگر باید عنوان کرد که براساس اظهارنظرهای کارشناسان حوزه مذکور ارزش افزوده تولید دانش بنیان چندین برابر صادرات نفت بوده و براین اساس رضا روستا آزاد، از اساتید رشته شیمی و رئیس اسبق دانشگاه صنعتی شریف نیز بیان کرده است که تولید فرآورده های دانش بنیان ارزش افزوده قبل توجهی را به همراه دارد ضمن اینکه فرصت های شغلی مناسبی را نیز در این زمینه فراهم می آورد.
آمار و ارقام ارائه شده نشان می دهد که در حال حاضر سهم شرکت های فعال در زمینه دانشبنیان از اقتصاد کشور اگر چه در سال گذشته از 900 هزار میلیارد پیشی گرفته است، عددی که در مقایسه با سال 1398 رشد بالغ بر 450 درصدی را به نمایش می گذارد، البته امید می رود؛ امسال نیز روند رو به رشدی را تجربه کند، با این وجود ولی باید به یاد داشت که این عدد و رقم همچنان بسیار ناچیز است.
در این زمینه اشاره به نکته دیگری نیز ضرورت دارد، اینکه براوردها نشان می دهد، ارزش صادرات حوزه تجهیزات پزشکی به عنوان یکی از گروههای 9 گانه کالایی دانش بنیان از فروردین ماه تا تیرماه سال جاری و نسبت به مدت مشابه سال گذشته با توجه به اقدامات صورت گرفته رشد 240 درصدی در ارزش صادرات را داشته باشد.
تسهیل در صدور مجوزهای صادراتی
در این راستا و با هدف افزایش میزان تولید، استفاده در داخل همچنین صادرات این محصولات منتظری خبر داده است که تسهیل در صدور مجوزهای صادراتی محصولات داروهای انسانی توسط سازمان غذا و دارو مدنظر قرار گرفته است؛ اقدامی که می تواند یکی از عوامل تاثیر گذار بر افزایش صادرات محصولات دانش بنیان باشد.
علاوه براین حمایت از اخذ گواهینامهها، استانداردها، مجوزهای بینالمللی نیز از دیگر اقداماتی بوده که در بسته حمایت صادرات غیر نفتی در این زمینه مدنظر قرار دارد.
دیدگاه ها