دومینوی دولت و دلالان در گرانی مرغ

پایگاه خبری تحلیلی نقد دولت: با افزایش بهای اقلامی مانند گوشت قرمز، ماهی و سایر فراوردهای گوشتی، این روزها مرغ به یکی از پایه های ثابت سفره های غذایی بسیاری از خانواده ها تبدیل شده است، جایگزینی برای گوشت که البته دیگر نمی توان آن را با این شرایط هم از جمله خوراکی های ثابت سفره غذایی دهک های پایین جامعه دانست، بلکه این روزها حتی خانواده های متوسط به بالا نیز در هنگام خرید آن مجبور به یک حساب و کتاب سرانگشتی میان دخل و خرج خود هستند.

دهن کجی قیمت ها به جیب مردم
در چنین اوضاع و احوالی اما روند قیمت این ماده غذایی پروتئینی فارغ از همه دغدغه های معیشتی خانواده ها آهسته و پیوسته روند صعودی را در پیش گرفته است، تا به آنجا که اگر چه حدود یکسال و اندی قبل یک خانواده می توانست مرغ به اندازه متوسط را به بهای حدود 25 تا 28 تومان خریداری کند، اکنون برای خرید آن باید رقمی بیش از 80 هزار تومان بپردازد. آنچه که می توان به نوعی آن را دهن کجی قیمت ها به جیب مردم دانست. به عبارتی اکنون افراد برای خرید این کالا باید به ازای هر کیلوگرم آن بهای یک مرغ کامل را که چندی پیش می پرداختند، پرداخت کنند.
البته این همه ماجرا نیست، عرضه مرغ سبز و مرغ سیمین با بهایی بالاتر در پروتئین فروشی ها این امکان را به شما می دهد که اگر قصد داشته باشید کمی داشته های جیب تان را به رخ قیمت ها بکشید به جای خرید مرغ ساده یکی از این دو مرغ را خریداری کنید که بهای آنها به ترتیب حدود کیلویی هفت و چهار هزارتومان گران تراست.

شانس داشتن انتخاب های پر هزینه تر
علاوه براین اگر کمی بخواهید حق انتخاب خود را بالا ببرید و به سراغ مرغ های بسته بندی شده و خرید بخش های خاصی از مرغ بروید، داستان باز هم سخت تر و هزینه هایتان بیشتر می شود، مثلا ساق مرغ بی پوست 1800 گرمی آوا پروتئین را باید با رقمی معادل 107,869 تومان خریداری کنید، این رقم برای خرید بازو مرغ ساده 900 گرمی از همین برند 38,570 تومان و برای بال ساده مرغ 900 گرمی 41,105 تومان می رسد.
مثال دیگر در این زمینه سینه بی پوست مهیا پروتئین مهیا پروتئین 1800 گرمی بوده که قیمت آن 93,980 تومان  بوده یا ساق بی پوست ساده مهیا پروتئین 1800 گرمی با قیمت 104,560 تومان، ران بدون پوست مرغ پویا پروتئین وزن 1800 گرمی92,930  تومان و فیله مرغ ساده 900 گرم آوا پروتئین 67,785 تومان است که به طور قطع در توان خرید بسیاری از خانواده ها نیست و با این رویکرد به تدریج باید منتظر ماند تا مانند گوشت و انواع لبنیات این ماده غذایی نیز از سفره بسیاری از خانواده ها یا حذف شود یا به میزان حداقلی برسد.

مشتریانی که هزینه ها را تقبل کنند!
البته مانند همیشه زنجیره پایانی این ماجرا به مشکلات و ضعف های نظارتی باز می گردد و توجیهاتی که قرار است به هر طریقی من و شما را قانع کند که باید قیمت ها باز هم بالا بروند و این مشکل خریداران است که باید این تفاوت بها را بپردازند، به این ترتیب به راحتی انصاف و نظارت، همچنین مدیریت از گردونه عرضه و فروش کالا حذف می شود و مسئولیت تامین هزینه های مربوط به کم و کسری های در این حوزه را مشتریان باید بپردازنند.
به طور نمونه در همه موارد ابتدا داستان از کمبود عرضه و برهم خوردن توازن میان توزیع جنس در بازار همچنین تناسب آن با میزان تقاضا باز می گردد که خود شروعی بر ماجرای افزایش قیمت ها است، هرچند که در مواقعی نیز افزایش زیر پوستی و آهسته قیمت ها را نیز شاهد بوده ایم که تا مشتریان به خود بیایند تازه متوجه شده اند که قیمت ها چند هزار تومانی افزایش داشته است. این بار اما ماجرا از اینجا آغاز شد که توپ به زمین کمبود عرضه مرغ در بیشتر استان ها انداخته شد و محمدعلی کمالی، مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی عنوان کرد؛ در بیشتر استان‌های کشور با کمبود عرضه مرغ زنده روبرو هستیم که این امر در افزایش نرخ کالای مذکور تاثیر داشته است.

ارزان فروشی ممنوع
این در حالی بوده که برخی دیگر نیز نوسانات قیمت نهاده‌های دامی را دلیل بروز این شرایط دانسته اند، اینکه ناتوانی تولیدکنندگان برای تأمین این نهاده‌ها از دلایل اصلی افزایش قیمت در این زمینه بوده است. گروهی نیز این موضوع را نشات گرفته از  شرایط تولید و توزیع عنوان کردند، به طور نمونه محمدجواد ساعدی، معاون بازرسی و نظارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی چندی پیش عنوان کرد که قیمت مرغ در بازار با قیمت مصوب فاصله دارد و این به شرایط تولید و توزیع بازمی‌گردد. با این توضیح که وقتی مرغ زنده در مرغداری‌ ها با قیمت ۱۷ هزار تومان خریداری می‌شود چگونه باید با قیمت ۱۵هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شود. این اظهار نظر وی از این موضوع حکایت داشت که حتی اگر مرغداران هم بخواهند کالای خود را با قیمت کمتری بفروشند به دلیل وجود قیمت های مصوب این امر امکان پذیر نیست، انگار روند نمودار قیمت ها تنها با شیب صعودی تعریف شده است! به این ترتیب حتی مرغدارانی که نهاده های دامی را با نرخ پایین تهیه کرده اند، اگر هم بخواهند تولیداتشان را با بهایی به نسبت پایین تر ارائه کنند، قادر به این کار نبوده و آنها هم باید تولیدات خود را به گونه‌ ای روانه بازار کنند که با قیمت مصوب همخوان باشد. آنچه که به ظاهر ماجرا را تا حد زیادی پیچیده تر می کند. در این میان البته واقعیت این است که بازار پرمشتری مرغ ارتباط بسیار نزدیک و مستقیمی به نهاده‌های دامی ‌دارد تا به آنجا که نحوه تامین نهاده‌ ها، به آسانی تعادل را در این بازار رقم خواهد زد، بنابراین بروز هر گونه مشکل در این زمینه پیامدش التهاب در بازار قیمت این کالا خواهد بود، اما اینکه اگر نهاده ها با قیمت پایین تری به دست مرغداران برسد هم این امر تاثیری بر کاهش قیمت ها نخواهد داشت خود موضوعی است که جای تامل فراوان دارد.

کاهش جوجه ریزی تا انتشار فیلمی در فرودین ماه 
به هر حال در روند افزایش بهای این کالا به هر دلیلی  مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی تاکید دارد که اگر تعزیرات به صورت دستوری مرغداران را مجبور به عرضه مرغ با نرخ مصوب کند، مرغداران دیگر تمایلی به جوجه ریزی نخواهند داشت.البته اکنون نیر به نظر می رسد به دلایلی میزان جوجه ریزی ها دستخوش تغییر شده تا به آنجا که گفته شده است در یک ماه و نیم گذشته رقم مذکور ۹۵ میلیون قطعه بود که به حد نصاب نرسیده است زیرا که حداقل باید ۱۱۰ میلیون قطعه جوجه ریزی انجام می شد. این در حالی بوده که مدت زیادی از انتشار فیلم از بین بردن جوجه های یک روزه توسط مرغداران نمی گذرد، رفتاری دلخراش که فیلم آن در فضای مجازی منتشر شد و حرف و حدیث های فراوانی را نیز به همراه داشت. به عبارتی خش تصاویر زنده به گور کردن جوجه‌های یک‌ روزه که موجب جریحه ‌دار شدن افکار عمومی و شائبه های زیادی شد و کار تا به آنجا پیش رفت که صحبت از ارائه دستور رئیس ‌جمهور به وزیر اطلاعات برای رسیدگی سریع و تحت تعقیب قرار گرفتن عاملان این رفتار به میان آمد. هرچند که متعاقب همه این ها  اکبر گلشاهی مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور، زنبور عسل و کرم ابریشم وزارت جهاد کشاورزی این اقدام را اینگونه توجیه کرد که معدوم‌سازی نه فقط در ایران بلکه در جهان روشی برای ایجاد توازن و تعادل در تولید به‌کار گرفته می‌شودو هرچند که به نظر می رسد معنای توازنی که مدنظر وی به عنوان مسئول یکی از نهادهای ذی ربط است، چندان تطابقی با دایره المعارف شهروندانی که برای تامین هزینه های زندگی به مشکل برخورده اند ندارد، زیرا که اصل توازن برقرار تناسب و تعادل میان عرضه و تقاضا است، ولی با استناد به صحبت های این مقام مسئول برقرار توازن یعنی کاهش میزان عرضه در برابر انبوه تقاضا حتی به قیمت ازبین بردن جوجه های یک روزه بوده است.

افزایش 10 هزارتومانی قیمت هر کیلو مرغ 
با وجود همه این موارد اما نباید از یاد برد که چنین تدابیر نسنجیده، نبود مدیریتی دلسوز برای کوچک تر و خالی نشدن سفره وعده های غذایی نتیجه اش این شده که کمی قبل یعنی حدود دو ماه قبل به عبارتی ابتدای مهرماه بهای هر کیلوگرم مرغ در خرده ‌فروشی‌ های تهران 18 تا 19 هزار تومان بود، اما به یکباره با افزایش قیمت حدودچهار هزار  تومانی در اواسط مهرماه رو به رو شد به 21 تا 22 هزار تومان رسید، اکنون اما در بازه زمانی حدود یک ماه دوباره رکور 27 هزار تومان حتی بیشتر را برای خود رقم زد. به این ترتیب می توان گفت این کالاهای پروتئینی با افزایش حدود 9 تا 10 هزار تومانی قیمت در دوماه می رود که کم کم به کالایی لوکس در سفره های بسیاری از خانواده های ایرانی تبدیل شود.

مرغ یا ماهی شب عید؟
به عبارتی باید اینگونه بیان کرد که اگر همین درست فرمان در  پیش گرفته شود، به زودی شاید مرغ نیز حکم ماهی شب عید را پیدا کنند که مدت هاست، بسیاری از خانواده ها حتی در آن بازه زمانی هم قدرت خریدش را ندارند. اکنون اما به نظر مر رسد در کنار تمامی مسئولان و متولیان نهادهای ذی ربط وزارت کشاورزی نیز باید پاسخگوی سفره های باشد هر روز در خانه ها کوچ و کوچک تر می شوند، چرا که بر اساس مصوبه ستاد اقتصادی دولت، مسئولیت تا‌مین نهاده‌های زراعی، باغی، دامی، همچنین تنظیم بازار مرغ، تخم مرغ و گوشت در سطح عمده فروشی بر عهده وزارت جهاد کشاورزی خواهد بود، آنچه که نیمه ماه گذشته کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی از آن سخن گفت، به این ترتیب به نظر می رسد، این روزها دولت دیگر چندان به فکر مردمی نیست که در تامین کالاهای معیشتی نیز به سختی افتاده اند، شاید با این توجیه که قصد دارد در ماه های پایانی دوره چهارساله اش کمتر خود را به سختی بیاندازد، زیرا که با مصوباتش تنها تعداد مسئولان به اصطلاح پاسخگو به آشفتگی های بازار افزایش می یابد، بدون اینکه گره ای از کار مردم باز شود. به این ترتیب فقط دولت و دلالان در دومینوی گرانی مرغ مانند بسیاری از اقلام اساسی سفره های مردم را کوچک تر و خالی تر خواهند کرد