پایگاه خبری تحلیلی نقد دولت: الهام صادقی/ اگرچه در بازه زمانی دوسال اخیر بهای انواع کالا و خدمات به ویژه کالاهای سرمایه ای افزایش بی سابقه ای را تجربه کرد، اما یکی دیگر از اثرگذارپذیرترین بخش ها که تورم به میزان زیادی به آن آسیب زد، سفره های غذایی خانواده ها به ویژه اقشارمتوسط و پایین از نظر اقتصادی بود، تا به آنجا که در گام نخست سفره های آنها کوچک و کوچک تر و به تدریج بسیاری از مواد غذایی از آن حذف شد. آنچه که البته در ادامه و به تدریج به سراغ خانواده های متوسط نیز رفت.
به هر حال آمار و اعداد نشان می دهد که سال ۱۳۹۹ دهک های کم درآمد بیشترین فشار گرانی مواد خوراکی را تقبل کردند. در توضیح بیشتر در این باره می توان به تورم نقطه به نقطه خوراکی ها اشاره کرد و اینکه در یک جمع بندی کلی در بازه زمانی یکسال گذشته انواع خوراکی ها از 33 تا 140 درصد افزایش قیمت را تجربه کردند. 
در این میان مرغ با ۱۴۰ درصد و روغن نباتی جامد با ۱۳۷ درصد همچنین برنج خارجی با ۱۳۲ درصد صدرنشین جدول گرانی در این قبیل کالاها بودند. بعد از آن خامه و کره پاستوریزه با ۱۲۲ درصد افزایش بها در این جدول جای گرفتند، علاوه براین تخم مرغ، نخود و عدس نیز هر یک به ترتیب ۱۰۶، ۱۰۵ و ۹۹ درصد گران شدند و بعد از آن نیز به ترتیب سایر اقلام خوراکی افزایش قیمت را تجربه کردند.
اگر بخواهیم دامنه زمانی تغییر قیمت ها را به حدود هشت سال گذشته تسری دهیم، در یک مقایسه به طور مثال می توان عنوان کرد که یک شانه تخم مرغ در سال 92 کمتر از 10 هزارتومان قیمت داشت که اکنون این رقم به حدود 45 هزار تومان رسیده است. درباره مرغ نیز باید عنوان کرد که این عدد به ازای هر کیلوگرم حدود 6500 تومان بوده که در حال حاضر به ازای مرغ تنظیم بازار البته به شرط صرف هزینه زمانی انتظار در صف های طولانی می توان آن را با رقم کیلویی 24900 خریداری کرد.
 این نرخ برای هر کیلوگرم گوشت گوسفند حدود 32 هزار تومان برآورد می شد که در حال حاضر رقم مذکور به کیلویی حدود 140 هزار تومان افزایش یافته است. همچنین قیمت یک بطری شیر کمتر از 2500 تومان بوده که اکنون این رقم حدود 10 هزار تومان است. خریداران برای تهیه قوت روزانه خود باید به ازای هر کیلوگرم برنج 7500 هزار تومان می پرداختند که رقم مذکور اکنون به حدود 35 هزار تومان رسیده است.

ادامه شیب آهسته افزایش قیمت ها
همچنین طبق گزارش‌های ماهانه مرکز آمار ایران در خصوص تغییر نرخ تورم در فصل پاییز نیز خوراکی های اصلی مانند؛ انوع گوشت به ویژه مرغ، روغن‌ها، شیر و لبنیات همچنین تخم‌ مرغ از جمله اقلامی بودند که سه ماهه پاییز روند گرانی را تجربه کردند؛ آنچه که البته با نگاهی به بهای این دسته از اقلام در بازار تا به امروز متوجه خواهیم شد که روند مذکور با شیبی آهسته حال به صورت رسمی یا غیر رسمی همچنان ادامه دارد.
 البته در این میان اشاره به این موضوع نیز ضرورت داشته که  بررسی جزئیات در زمینه بهای اقلام مذکور اگرچه حکایت از این امر دارد که درباره برخی از اقلام در برهه هایی با کاهش جزئی قیمت مواجه بوده اند، اما با توجه به اینکه روند افزایش قیمت ها استمرار داشته است این موضوع چندان قابل توجه نیست. درباره تغییرات قیمت برخی خوراکی ها از فروردین ماه تا اسفند ماه سال گذشته نیز می توان به جدول زیر اشاره کرد.


به این ترتیب ایرانیان سال 1399 و البته ماه های پایانی سال ما قبل آن شاهد روند صعودی پرشتاب در زمینه  شاخص بهای انواع خوراکی‌ها بودند. این در حالی است همواره بخش قابل توجهی از سبد هزینه خانوارها در دهک های پایین و امروزه حتی قشر متوسط به تامین نیازهای اولیه شان به عبارتی هزینه‌ غذا و انواع دیگر خوراکی های به نسبت ضروری اختصاص دارد و به تبع هر گونه رشد قیمت در این حوزه نتیجه اش حذف این اقلام خواهد بود.
شکل گیری صف های طولانی برای تهیه برخی از کالاها از جمله مرغ و روغن با نرخ تنظیم بازار خود مصداقی بر این مدعا است که این روزها تعداد زیادی از خانواده ها توان مالی برای تهیه کالاهایی که خارج از نرخ مصوب به فروش می رسد را ندارند.

آفتی به نان دو نرخی شدن کالاها
این در حالی است که هرچند در شرایط موجود ضرورت اینکه دولت برنامه دقیقی برای کنترل قیمت‌ ها و توزیع کالاهای خوراکی تولیدی موردنیاز مردم داشته باشند، بیش از گذشته مشهود است، اما به نظر می رسد حداقل تا به امروز عزم جدی در این زمینه لحاظ نشده است، حتی در مواردی شاهد افزایش نرخ مصوب برای برخی از کالاها بوده ایم که خود به موج گرانی ها در بازار دامن زده است و به طور نمونه می توان به افزایش بهای مرغ اشاره کرد. اینکه به جای اندیشیدن و اجرایی شدن تدبیری اثر گذار برای کاهش بهای این کالای خوراکی متولیان امر قیمت مصوب آن را افزایش داند و با افزایش 4500 تومانی بهای مرغ به نوعی بستر لازم برای صعود بهای این خوراکی در بازار و دو نرخی شدن آن را فراهم آوردند. 

البته در این میان باید تاکید داشت که دو نرخی شدن آفت بزرگی بوده که مدت هاست کشور با آن مواجه است. زیرا که نه تنها این امر را می توان به نوعی تفاوت قائل شدن میان طبقات اقتصادی در جامعه دانست، اینکه افراد با توان مالی بالا به راحتی و با هر نرخی بتوانند خوراکی های مورد نیاز خود را تهیه کنند، اما اقشار متوسط به پایین برای تهیه اقلام مشابه با نرخی که بیشتر با درآمدهای شان همخوانی دارد باید ساعت ها در صف منتظر بمانند شاید هم دست خالی به خانه بازگردند.
 شرایطی که نشان می دهد همچنان نظارت ها نه تنها بر بازار خوراکی ها مانند برخی دیگر از بازارها دچار نقصان است، بلکه حکایت از این امر دارد که رفع این دغدغه بزرگ تعداد زیادی از خانواده ها چندان در راس تدابیر و سیاست‌ های متولیان امر قرار ندارد.
 

دیدگاه ها

دیدگاهتان را بنویسید

لطفا دیدگاه خود را از طریق فرم زیر اسال نمایید

نظرسنجی

مارا دنبال کنید