پایگاه خبری تحلیلی نقد دولت: الهام صادقی/ در حالی که آرش نجفی، رییس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی ایران معتقد است؛ با توجه به افزایش میزان مصرف در کشور در سال جاری با بحران برق مواجه خواهیم بود، اما رضا اردکانیان، وزیر نیرو با این توضیح که عمده نیرو‌گاه‌ها از جمله نیروگاه بوشهر پس از رفع مشکل به مدار بازگشته اند، به نوعی وعده رفع نسبی مشکل در این زمینه را به مردم داده است. 

افزایش واردات تا نقطه صفر برای صادرات
در این میان اما با مروری اجمالی به راهکارهایی که متولیان امر به آنها اشاره کرده اند، باید گفت جدا از رفع مشکلات نیروگاه ها که اردکانیان از آن سخن به میان آورده است، اما بخش قابل توجهی از تدابیر به موضوع افزایش میزان واردات برق و کاهش حتی به صفر رسیدن صادرات کشور در این بخش باز می گردد. به طور نمونه صحبت از واردات ١۴٠ مگاوات برق از ترکمنستان به میان آمده است. علاوه براین با توجه به اظهارات مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور، مقرر شده تا واردات برق از جمهوری آذربایجان و ارمنستان افزایش یابد.
از سوی دیگر آنگونه که مسئولان صنعت برق کشور عنوان کرده اند، این موضوع نیز در دستورکار قرار گرفته است تا صادرات برق به صفر برسد. آنچه که وزیر نیرو درباره آن توضیح داده است که صادرات را کاهش داده ایم، حتی سعی داریم، بر اساس قراردادها به صفر برسانیم و واردات را انجام دهیم.

بی توجهی به ظرفیت های موجود در کشور
اتخاذ چنین تدابیری در حالی مدنظر قرار گرفته است که به نظر می رسد هنوز هم ظرفیت های زیادی در کشور برای تامین برق مورد نیاز وجود دارد، اما چندان توجهی به آنها نمی شود.
مصداق این امر بی توجهی به توانایی های نیروگاه های کوچک مقیاس در کشور است که براساس اظهارات احسان صدر، رئیس انجمن نیروگاه‌ های کوچک مقیاس، سهم آنها در ایجاد ظرفیت‌های جدید تولید برق۲۰ تا ٢۵ درصد برآورد می شود. این در حالی است که نیروگاه‌ های مذکور تنها دو درصد ظرفیت نیروگاهی کل کشور را شامل می شوند که این امر حکایت از قابلیت های بالای این واحدهای تولید کننده انرژی دارد.

بزرگترین مشکل نیروگاه های کوچک مقیاس
اما اینکه چرا این قابلیت آنگونه که باید و شاید مدنظر قرار نگرفته است، موضوعی است که به مطالبات معوق این نیروگاه ها باز می گردد. آنگونه که عنوان شده بزرگترین مشکل نیروگاه‌ های مقیاس کوچک، مطالبات به تعویق افتاده آنها از دولت است. به عبارتی نیروگاه‌های کوچک مقیاس بخش خصوصی برای هر مگاوات برق یک میلیارد و 300 میلیون تومان از توانیر طلب برق دارند.
این در حالی است که اگر مقوله هزینه های واردات برق را نیز حتی در نظر نگیریم، اما چنین تصمیم گیری هایی روی دیگری نیز دارد که مربوط به عدم توجه مدیران وزارت نیرو به مقوله تولید و پیامدها همچنین خسارات ناشی از قطعی برق گسترده در کشور می شود.
به عنوان مثال سید محمد جمالیان، رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک در این خصوص بیان کرده است که قطع مداوم برق باعث خسارت میلیاردی به تجهیزات پزشکی وارد می کند، آن هم در اوضاع و احوالی که با توجه به وضعیت تحریم و نبود ارز کافی برای خرید تجهیزات پزشکی، جایگزینی مجدد آنها، حتی تعمیرشان مشکلی جدی است که در حال حاضر نیز همچنان بسیاری از مراکز درمانی با آن مواجه هستند. ضمن اینکه در شرایط کنونی قطع مکرر برق برای بیماران بستری در بخش های مراقبت های ویژه بیمارستان ‌ها هم خطرناک بوده و به نوعی خسارت جانی نیز ممکن است با خود به همراه داشته باشد.
در چنین اوضاعی اما با توجه به اینکه نیروگاه های کوچک مقیاس پراکنده قادر هستند، سهم قابل توجهی در رفع بحران و کمبود برق به وجود آمده داشته باشند، ولی وزارت نیرو طلب نیروگاه ها را نمی پردازد، یا به اندازه و به موقع پول آنها را واریز نمی کند، ضمن اینکه رئیس انجمن نیروگاه‌های برق مقیاس کوچک کشور تاکید دارد که دولت از تمام اختیارات قانونی که دارد در این زمینه برای به تعویق انداختن پرداخت این نیروگاه ها بهره می برد.


در این میان اشاره به این موضوع نیز ضرورت دارد که نیروگاه های مذکور با هدف کمک به شبکه سراسری برق حدود یک دهه قبل کار خود را آغاز کردند با این وجود موانع ایجاد شده بر سر راه آنها موجب شد تا اکنون شاهد خاموشی ۲۲۰ مگاوات نیروگاه مقیاس کوچک و توقف تولید آنها باشیم. 
ضمن اینکه باید گفت حدود دو سال قبل به عبارتی در سال 1398 حدود 500 مگاوات نیروگاه های پراکنده برق در کشور احداث شد، با این وجود وزارت نیرو که متولی اصلی تامین انرژی در این زمینه بوده، فعالیت آنها را با موانعی جدی مواجه کرده است، علاوه براین در حال حاضر نیز وزارتخانه مذکور یا مجوز احداث نیروگاه جدید را یا نمی دهد شرایط و ضوابط سختی را برای آنها لحاظ می کند. در شرایطی که این نیروگاه ها می تواند باری از دوش وزارت نیرو برای تامین برق مورد نیاز در کشور بردارند.

دغدغه هایی که ادامه دارد
اما مشکلات این نیروگاه ها برای تامین انرژی به همین جا ختم نمی شود بلکه می توان به موضوع پرداخت یارانه نیز اشاره کرد.
اینکه اگرچه تقریبا همه صنایع کشور از یارانه برخوردار هستند ولی گفته می شود صنعت نیروگاهی به عنوان تنها صنعت کشور، نه تنها یارانه دریافت نمی کند، بلکه باید یارانه هم پرداخت کند.
آنگونه که بیان شده اکنون نیز صنعت نیروگاهی کشور پنج میلیارد دلار به وزارت نیرو یارانه می دهد.
دغدغه دیگر این مراکز تولید انرژی اما طبق سخنان صدر این است که اگرچه در حال حاضر قیمت تمام شده تولید برق نیروگاه ها رقمی در حدود سه سنت است، با این وجود وزارت نیرو، نیروگاه ها را مجاب می کند تا با نرخ کمتر از یک سنت و فقط برای چهار ماه فروش داشته باشند. با این وجود هشت ماه نیروگاه ها به طور کامل تعطیل بوده، حتی اجازه فروش برق به صنایع و رمز ارزهای مجاز را ندارند.

در این میان اما با توجه به آنچه عنوان شد، همچنان توپ بخش قابل توجهی از دلایل کمبود برق به ویژه خاموشی هایی که گاه و بی گاه، دامن گیر شهرها و سایر مناطق کشور می شود، به زمین مصرف کنندگان انداخته شده است. هرچند که البته این امر نیز می تواند به نوعی موجبات بر هم خوردن تعادل میان عرضه و تقاضا به عبارتی افزایش میزان مصرف برق را فراهم آورد، اما به طور حتم راهکار اصلی رفع بحران اشاره شده از خانه ها و کنتورهای برق مشترکان مختلف نمی گذرد، ضمن اینکه به طور خلاصه باید گفت در حال حاضر اظهارنظرهای زیادی در خصوص مهمترین دلایل مصرف بالای برق در کشور بیان شده است که به موضوع تولید ارزهای دیجیتال باز می گردد که خود مقوله ای قابل توجه است.
به هر حال در میان همه این بحث ها، اما رجبی مشهدی از ترغیب مشترکان به ویژه مشترکان پر مصرف برای کاهش میزان مصرف خود سخن گفته است که اگرچه راهی منطقی و عقلانی است، اما به طور قطع، این اقدام همانطور که پیش تر اشاره شد، تنها بخش بسیار کمی از چالش های موجود در این حوزه را برطرف خواهد کرد. 


به هر حال نباید از یاد برود که صنعت نیروگاهی، صنعتی سرمایه بر بوده و آنگونه که گفته می شود با سرمایه گذاری بسیار کمتر در نیروگاه های پراکنده می توان چراغ صنایع و خانه ها را روشن نگه داشت و از بروز خاموشی های مقطعی جلوگیری کرد. موضوعی که اگر مدنظر قرار گیرد می تواند کمکی برای تولید انرژی مورد نیاز برای مشترکان کشور بوده و دغدغه های متولیان امر را در این حوزه کمی کاهش دهد.

دیدگاه ها

دیدگاهتان را بنویسید

لطفا دیدگاه خود را از طریق فرم زیر اسال نمایید

نظرسنجی

مارا دنبال کنید