حس ابزاری بودن و پرکدن صندوق های رای احساسی است که در زمان انتخابات برای زنان متصور می شود چراکه بعد از زمان انتخابات بر سر مسائل مهم زنان همچون مشکلات ازدواج، مسائل خانواده، طلاق، زنان بی سرپرست و ..... صحبتی به میان نمی آید. سیاست مداران هر زمان نیازمند حضور زنان برای پرکردن صندوق های رای بودند از سیاست باز و هر زمان صحبت از سهم زنان در قدرت سیاسی به میان می آید از سیاست بسته استقبال می کنند. 
بیش از یک قرن و نیم اتاریخ نوگرایی در ایران، بیانگر این است که زنان ایرانی هم ابزار و هم هدف برنامه های نوگرایان و سنت گرایان ایران بوده اند و از آنان به عنوان ابزاری نمادین همواره استفاده شده است و همین ابزاری شدن زنان عامل بازدارنده رشد و ترقی آنان بوده است. بعد از انقلاب اسلامی نیز این نگاه همچنان در عرف وجود دارد و این عرف و نگاه مردانه محور است که قانون را به وجود می آورد و همین تنگناهای قانونی مانع جدی حضور سیاسی زنان در ایران قلمداد می شود. انقلاب اسلامی ایران نمایانگر خواسته زنان ایرانی برای حضور در عرصه عمومی است ولی بعد از گذشت چهل و اندی سال همچنان در بر همان پاشنه می چرخد و حضور زنان فقط برای ایجاد هیجانات سیاسی و ایجاد جنبش و حرکت برای اخذ رای است. امروز نگاه به زن همانند گذشته به عنوان یک مقوله اجتماعی است و نه به عنوان انسان هایی مستقل و متفکر.
امروزه شاهد حضور داوطلبانه و روز افزون زنان در مشارکت های سیاسی و اجتماعی هستیم و این نشانه ی مطالبه گری و به چالش کشیدن ساختارهای فرهنگی از سوی زنان ایران است.چرا که زنان آگاه شده اند و خود عامل فرهنگ می باشند. 
در ایران میزان مشارکت سیاسی زنان از میانگین جهانی رتبه ی مشارکت سیاسی زنان، فاصله ی زیادی دارد. جای زنانان ایرانی در کرسی های سیاسی خالی است تا بتوانند نگاهی بازنگرانه در مورد قوانین آغاز کنند. تصویب قوانین جدی و سیاست گذاری های جدید برای رفع موانع حقوقی زنان در خانواده از خواسته های زنان امروز است در صورتیکه ساختار سیاسی قدرت این را نمی پذیرد و این یک شکاف عمیق میان عرف و ساختار رسمی کشور است.
سهم حداقلی زنان از کرسی های مجلس، عدم حضور زنان در مجلس خبرگان و ریاست جمهوری، وزارت ...... گویای همین شکاف عمیق است. یعنی در ایران زنانی وجود ندارند تا بتوانند بر این کرسی های سیاسی تکیه بزنند؟؟
مشارکت سیاسی زنان در واقع نگاه به حقوق شهروندنی آنان است که باید مورد توجه قرار بگیرد. حضور در جامعه ی مدنی زمینه ساز اطلاحات است و یکی از مهمترین موانع پیشرفت زنان در جامعه ایران موانع حقوقی است. قوانین که از عرف و نگاه سنت گرایانه ی عاری از مدنیت باشد نمی تواند بسترساز افزایش مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان در جامعه شود. امیدواریم در ساختار سیاسی و  هم در میان کنشگران سیاسی شاهد بلوغ و عقلانیت سیاسی باشیم تا با برخوردی نمادین و نشانه وار با زنان که مانع رشد جنبش زنان برای احقاق حقوقی جمعی می باشد جلوگیری شود.
در ادامه مطلب اشاره ای دارم به مسائل زنان به عنوان یک ضرورت مورد توجه از سوی کاندیداهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری:
زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه ی ایران، در دوره های اخیر کاندیداهای ریاست جمهوری مورد توجه قرار داشته، اما متاسفانه باید به این نکته ی ضروری و مهم توجه داشت، که این توجه تا پای صندوق های رای بوده است و بعد از آن یک فراموشی گسترده در مورد نیازهای زنان از سوی کاندیداهای منتخب به چشم می خورد، طبعا این مورد یک مسئله ی قابل توجه از سوی زنان است که چرا باید اینگونه در حق آنان عمل شود؟ به نظر می رسد، این مورد یکی از عواملی است که باید در این دوره از سوی کاندیداها در نقد به ریاست جموری های قبلی طرح و برنامه هایی در این راستا پیشنهاد شود ، در ادامه  و در پاسخ به این سوال، در ساحت های فردی- خانوادگی، فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی -سیاسی تلاش داریم در این تحلیل به بررسی این ساحت ها بپردازیم و راهکارهایی برای حضور و مشارکت زنان در پای صندوق های رای بیاوریم :
ساحت های فردی- خانوادگی
ساحت های فردی- خانوادگی در نیم قرن پیش  به عنوان اولین محمل تغییرات نگرشی از سوی خانواده ها مورد توجه بوده است و نسیم نوگرایی در نیم قرن پیش، اولین اثر خود رادر این ساحت ها بجای نهاده است و از جمله پیامدهای این تحولات و تغییرات هنجار- ارزشی که با ضربآهنگ تندی نیز همراه است را در پیوستاری از ذهنیت تا عینیت در زندگی زنان به منصه ی ظهوردر عرصه ی عمومی رسانده است و این در حالی است که کاندیداهای قبلی فقط تا پای صندوق های رای به آن توجه داشتند، و در مراحل بعد از پیروزی ، به حضور زنان در چیدمان کابینه و مدیریت های کلان و میانه توجه نشده است و در پاسخ که چرا به حضور زنان توجه نکرده اید؟ جواب داده اند که ما در محدودیت ساختاری و ارزشی قرار داریم و انشاالله در دفعات بعدی به این مسئله ی مهم توجه خواهیم کرد. از طرف دیگر باید به این نکته توجه داشت، که زنان و دختران ایرانی به دلیل آگاهی علی الخصوص در عرصه ی آموزشی دارای توانمندیهایی برای عرضه درمدیریت در ساختارهای خرد و میانه و کلان هستند، بنابراین اگر کاندید این دوره از انتخابات ریاست جموری بتواند از توانمندیهای زنان در سطوح مختلف مدیریتی استفاده کند ، یقینا به افزایش مشارکت آنان در پای صندوق های رای خواهد انجامید علی الخصوص که این ضمانت تا استفاده از حضور آنان در چیدمان کابینه هم استفاده شود.

ساحت های فرهنگی- اجتماعی

فرهنگ و اجتماع دو بعد از ابعاد توسعه هستند که زیربنای توسعه ی اقتصادی و اجتماعی می باشند، بنابراین کاندیدایی می تواند موفق این دوره باشد که بتواند به ابعاد مختلف توسعه ای حضور زنان در انتخابات بپردازد، به عبارتی مشارکت سیاسی به نتیجه نخواهد رسید مگر اینکه از توسعه ی فرهنگی و اجتماعی برخوردار باشد. بررسی کوتاهی از تحقیقاتی که در مورد زنان در این دو عرصه به عمل آمده است گویای آگاهی زنان در عرصه های فرهنگی و اجتماعی هستیم و لاجرم حضور پررنگ آنان در مشارکت های سیاسی که یکی از ابعاد آن حضور در پای صندوق های  رای است. در ادامه به مصداق هایی از حضور زنان در توسعه ی فرهنگی و اجتماعی می پردازیم و این در حالی است که از سوی ساختارهای سیاسی و حکومتی نادیده گرفته شده اند که این نادیده گرفتن به آسیب های فرهنگی و اجتماعی در دولت های قبلی انجامیده است. حضور پررنگ زنان در عرصه های مختلف حوزه ی عمومی و مدنی گویای این توسعه است ، به عنوان مثال امروز در کلاس های درس دانشگاهی در هر کلاس از 9 دانشجو، بین 6 تا 7 نفر خانم ها هستند و این دال بر آگاهی آنان درعرصه ی آموزشی است که بتوانند از این طریق توانمندیهای خود را به منصه ی ظهور برسانند و نظر ساختارهای سیاسی و کاندیداها را به این حضور جلب نمایند تا توجه جدی برای حضور آنان در عرصه ی سیاست گذاری بشود. هدایت نمودن صحبت ها و سخنرانی های کاندید مورد نظر در این راستا می تواند برای حضور زنان در پای صندوق های رای موثر باشد.

ساحت های سیاسی – اقتصادی

دو ساحت فوق از جمله میدان ها و بسترهایی هستند که مورد توجه زنان و دختران ایرانی  می باشند، در ساحت سیاسی  افزایش حضور زنان در کاندیداتوری برای نمایندگی در شوراهای شهر و روستا و حتی برای انتخابات ریاست جموری گویای این افزایش است، در ساحت اقتصادی هم به دلیل اینکه اهرم نگه دارنده ی  ثبات اقتصادی خانواده همچنان زنان هستند، بنابراین با حضور در عرصه ی  اشتغال ، حال یا خصوصی و یا عمومی، تلاش دارند به اقتصاد خانواده کمک نمایند، بنابراین،  فراهم سازی زیر ساخت های این دو بستر یعنی سیاسی واقتصادی می تواند از جمله مباحث مورد توجه برای کاندیدای ریاست جمهوری در این دوره باشد که برای بهبود اشتغال زنان و یا حضور حداکثری زنان ، مثلا 50 درصدی، در میدان های سیاسی چه برنامه هایی را باید پیش برد و اساسا طرح این دو موضوع خود گویای  توجه  زنان برای حضور در پای صندوق حتما خواهد شد.

 موارد مورد توجه در بالا می تواند در محورهای حضور زنان در مشارکت های سیاسی و حضور در پای صندو ق رای در ساحت های فردی- خانوادگی، فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی- سیاسی  از سوی کاندیدای مورد نظر در سخنرانی ها مطرح شود و به این صورت نشان دهند که مسائل زنان در این عرصه ها و سایر عرصه ها مورد توجه است.

مهتاب رضیئی 
جامعه شناس و پژوهشگر حوزه زنان و خانواده 

دیدگاه ها

دیدگاهتان را بنویسید

لطفا دیدگاه خود را از طریق فرم زیر اسال نمایید

نظرسنجی

مارا دنبال کنید