چندی پیش حسن روحانی در صحبت های خود به ساخت مسکن توسط دولت منتخب مردم اشاره کرد و با بیان پیشنهاد در حوزه مسکن اظهار داشت: واحدهای مسکونی را خود مردم باید بسازند. این اشتباه است که دولت برود دنبال این کار؛ دولت باید وام و زمین و خدمات را در اختیار مردم بگذارد.
در این باره بیت الله ستاریان، تحلیلگر بازار مسکن در گفتگو با خبرنگار «نقد دولت» گفت: در تمام دنیا دولت ها در مسکن سازی موفق نبوده اند، در کشور ما هم هیچ دولتی نتوانسته است مسکن بسازد ولو این که 4 دولت قبلی با طرح هایی به میدان آمده اند، از مسکن اجاره به شرط تملیک تا مسکن ویژه، مسکن مهر، سازمانی و ... هرکدام از این دولت ها با توانی که خود داشته اند، توانسته اند تنها سالانه 40 تا 50 هزار مسکن بسازند. 
بیش از 95 درصد مسکن در کشور ما را بخش خصوصی می سازد
این کارشناس حوزه مسکن با بیان اینکه ساختن مسکن در اختیار بخش خصوصی است تاکید کرد: امروز بیش از 95 درصد مسکن در کشور ما را بخش خصوصی می سازد و کمتر از 5 درصد آن در اختیار بخش دولتی است. حالا سوال این است که چرا در تمام دنیا دولت ها 40 یا 50 هزار مسکن را تولید می کنند؟ به این دلیل که مشکل مسکن در آن کشورها به طور کامل حل شده است و مشکلی به نام مسکن ندارند. وقتی که این شرایط اتفاق می افتد، بخش خصوصی توسعه می یابد. 
کار اصلی دولت ها تولید زمین شهری است
وی با اذعان بر اینکه  دولت ها سالانه حدود 40 یا 50 هزار واحد را در برنامۀ تولید مسکن خود قرار می دهند، اما تولید نمی کنند تصریح کرد: کار اصلی دولت ها تولید زمین شهری و تولید زمین مسکونی است و این زمین اگر تولید نشود، غیرقابل ساخت شده و در اختیار بخش خصوصی قرار می گیرد. 
ستاریان اضافه کرد: موضوع مهم دیگر سیاستگذاری، راه گشایی، راهکار دادن و هدایت گری این بخش هاست. اگر تولید کننده همان 40 یا 50 درصد را هم تولید بکند، در این روزگار زیاد تأثیری نخواهد گذاشت. مشکل ما در بخش خصوصی است که نمی تواند تولید کلان انجام بدهد. سالانه بیش از یک میلیون و 300 یا 400 هزار واحد مسکونی نیاز داریم و نمی توانیم تولید بکنیم. چرا؟ برای این که در بخش خصوصی، همان بخشی که متولی اصلی مسکن است و در کشور مسکن تولید می کند، دچار سردر گمی است.
وی افزود: بخش خصوصی برای ساخت مسکن از هیچ ابزار مالی برخوردار نیست؛ در شرایط فعلی یک سری تسهیلات و بانک وجود دارند که می خواهند با زور به بخش ساخت و ساز مسکن وام بدهند و خودشان هم در این میان بنگاه داری کنند. مگر بخش خصوصی ما از چه ابزار مالی برخوردار است؟ در دنیا ده ها ابزار کارآمد برای تولید مسکن و ساختمان در اختیار بخش خصوصی، اعم از تسهیلات، سکوک، اوراق مشارکت، بازار رهن ثانویه، فاینانس، سرمایه گزاری خارجی و مشوق های مختلف صندوق های سرمایه گزاری وجود دارد. این موارد ابزارهای کارآمدی است که در اختیار بخش خصوصی مسکن قرار دارد، نه این که فقط دولت یک زمین شهری تولید کند و در اختیار بخش خصوصی قرار دهد.
تولید ممکلت ما در بخش مسکن در اختیار خُرده سازان است
ستاریان به سیاست گذاری راهبردی در بخش مسکن اشاره کرد و گفت: تولید ممکلت ما در بخش مسکن در اختیار خُرده سازان است و اگر این 96 یا 97 درصدی که بخش خصوصی تولید می کند، به 100 درصد برسد، 95 درصد از همین 100 درصد را همین خُرده سازان تشکیل می دهند و کمتر از 4 یا 5 درصد این سازندگان هستند که معنای واقعی انبوه ساز می دهند، اما در دنیا خرده ساز به این شکل نداریم و این یعنی کسی نمی آید که 10، 20 یا 50 مسکن تولید کند و همین یعنی سرمایه های خرد و ریز ریز. بنابراین به انبوه ساز نیاز داریم.
این کارشناس بخش مسکن در ادامه گفت: وقتی ما انبوه‌ساز تولید کرده و شرکت هایی را در بخش خصوصی داشته باشیم که دولت آن ها را شکل داده باشد و بر اساس آن هر تولید کننده 30 یا 40 هزار واحد را در دست بگیرد و تولید کند، آن موقع این افراد از تحلیل درست و حسابی برخوردار و در بازار ثابت هستند و این امر باعث می شود که تولید ما یک سال نشود 200 یا 300 هزار واحد و در سالی دیگر بشود 500 یا 800 هزار واحد؛ در این زمان است که تولید مستمر و مداوم خواهیم داشت و می توانیم تولید سالانه را به 1 میلیون و 200 یا 300 هزار واحد برسانیم تا نیاز سالانه خویش را برطرف بکنیم تا این که بتوانیم کسری سال های پیشین را نیز از همین مسیر جبران کنیم.
مشکلات مسکن با سناریوهای تکراری حل نمی شود
ستاریان با بیان اینکه مساله مسکن مشکلی است که نیم قرن حل آن طول کشیده است اذعان کرد: از میان هر 4 دولتی که به روی کار آمده اند، هیچ یک نتوانسته است این مشکل را حل کند؛ چرا که هر کدام از این دولت ها مسائل و سناریوهای تکراری را مطرح کرده اند در نهایت کار به جایی رسیده است که دولت آن ها تمام شده و فرصتِ در اختیار آن ها از بین رفته است. 
وی اضافه کرد: این دولت هم قطعاً نخواهد توانست این مشکل را حل کند. حداقل موضوع این است که اگر دولتی که به روی کار می آید، این دو مطلب را در دستور کار قرار بدهد و این دو مشکل را حل کند، کار به جایی خواهد رسید که دولت بعدی که روی کار خواهد آمد، خواهد توانست با اتکای به این زمینه ها این مشکلات را نیز حل کند. مسکن مقوله ای است که اگر یک دولت شروع کند و بخواهد این مشکل را به صورت زیربنایی حل کند، این موضوع تنها به خود او معطوف نمی شود و عمر او قد نخواهد داد که کار را تمام کند. یعنی حداقل 10 سال طول می کشد که ما پاسخ امسال خود را بتوانیم از برنامه ریزی ها و اقدامات انجام شده در حوزۀ مسکن بگیریم.
این کارشناس حوزه مسکن عنوان کرد: برنامه ریزی می بایست یک برنامۀ 20 سالۀ دراز مدت و یک برنامۀ 10 سالۀ میان مدت را شامل شود و این بدان معناست که ما در حوزۀ مسکن برنامه ریزی کوتاه مدت نداریم. اگر در این میان کسی هم وعده بدهد که من یک ساله، دو ساله یا چهار ساله مشکل مسکن را حل می کنم، باید گفت که این موضوع بدان معناست که این فرد مشکل مسکن در جامعه را نشناخته است.
ساختار اصلی اقتصاد در بخش مسکن باید عوض شود
ستاریان در پاسخ به این سوال که دولت سیزدهم باید چه کارهایی را در حوزه مسکن انجام دهد اظهار داشت: دولت می بایست دو کار مهم، اصلی و زیربنایی را انجام دهد تا دولت بعدی بتواند مشکل مسکن را حل کند. این دو کار مهم این است که یک، اصلاً به صورت کلی ساختار اصلی اقتصاد ما را عوض کند و این یعنی اینکه اقتصادی را که مرتب موجش صنعت ساختمان و تولید ما را نابود می کند، از میان بردارد.
وی افزود: امروز همۀ تولید کنندگانی که در صنف ساختمان سازی هستند، از جمله تولید کنندگان مصالح  ساختمانی و دیگر تولیدکنندگانی که واحدهای مسکونی را می سازند، دچار تلاطم های بخش اقتصاد دولتی ما هستند که یک روز تحریم می شود، یک روز تحریم نمی شود، یک روز نفت می فروشد، یک روز نمی تواند نفت بفروشد، یک روز پول چاپ می کند، یک روز پول بدون پشتوانه چاپ می کند و هزار یک مشکل در اقتصاد دولتی وجود دارد که اقتصاد را دچار تلاطم می کند و این بخش خصوصی ما را که نیمی از اقتصاد و بیش از نیمی از جمعیت است، یعنی قریب به 70 درصد از جمعیت را که در این بخش کار می کنند، دچار تلاطم می کند. 
متولی اصلی مسکن در کشور کیست؟
این کارشناس حوزه مسکن در ادامه توضیح داد: راه حل برون رفت از مشکلات مسکن در وهله اول این است که ساختار اقتصادی باید به هم بریزد و نکته دیگر این است که اگر این دولت بخواهد در حوزۀ مسکن طرحی ارائه کند، کجا باید این طرح را ارائه کند؟ این دولت کدام وزارتخانه را باید مأمور کند که در حوزۀ مسکن طرح بدهد؟ مسکنی که هم سیاسی است، هم اقتصادی است، هم اجتماعی است و هم فرهنگی است؛ آیا می شود که یک وزارتخانه یا یک معاونت یک برنامۀ مسکنی بدهد که نیمی از اقتصاد مملکت را هدایت کند و نیمی از مسائل و مشکلات اقتصادی و بهداشتی ما را حل کند؟ آیا این پتانسیل در یک وزارتخانه وجود دارد و آیا این امر امکان پذیر است؟
وی در ادامه خاطر نشان کرد: این یعنی تشکیلات دولتی ما جایگاهی را برای مسکن در حوزۀ وزارت امور اقتصادی و دارایی تعریف نکرده است و مسکن در چارچوب اداری آن جایگاهی ندارد و اگر هست، کجاست؟ اقتصاد صنعت و ساختمان شما را کدام یک از واحدها یا معاونت های وزارت امور اقتصادی و دارایی یا کدام واحد از بانک مرکزی رصد می کند و برنامه می دهد؟ کجای وزارت صمت یا حتی وزارت بهداشت این کار را انجام می دهد؟ 
ستاریان در پایان بیان کرد: نقش بهداشتی مسکن در جامعه کم نیست که وزارت بهداشت ما با آن غریبه است یا از آن خبر ندارد. اساس بهداشت جامعه از مسکن شروع می شود و متأسفانه هیچ کدام از وزارتخانه ها این امکان را در خود ندارند و این بدان معناست که تشکیلات دولتی ما طراحی نشده است که مشکل مسکن را حل کند. به همین دلیل هم هست که 4 دولت با پتانسیل های متفاوت آمدند و هیچ یک نتوانستند با مدیران و ساختار متفاوت خویش این مشکلات را حل کنند. ممکن است که در دولت جدید دستخوش تغییراتی شود، اما به یقین باید گفت که مشکلات مسکن به این شکل ممکن است که نیم قرن دیگر هم ادامه پیدا کند.
 


 

دیدگاه ها

دیدگاهتان را بنویسید

لطفا دیدگاه خود را از طریق فرم زیر اسال نمایید

نظرسنجی

مارا دنبال کنید